Antik çağlardan günümüze kadar geçen zaman içinde, özellikle
de toplumu oluşturan bireyleri ileriye taşıyacak olan eğitim sisteminin gittikçe
rasyonalizmden (akılcılıktan) uzaklaştığını fark etmemek için kör olmamız
gerekiyor. Yani başka türlü ifade edersek, zamanın geçmesi, teknolojinin
gelişmesi, bizleri insanlıktan uzaklaştırıp kör robotlara dönüştürmekte…
Bilgilerin, bizlere
sanki insandan çok teknolojik bir cihaz, bir robotmuşuz gibi hafızamıza
yığıldığı bu çağda hangi yaşta olursak olalım hangi eğitimi görürsek görelim eninde
sonunda ezberlemek zorunda kalıyoruz. Öğrenmekten çok ezberleyerek sınavları
geçiyoruz, ilkokuldan liseden üniversiteden mezun oluyoruz. İlkokul lise
üniversite yüksek lisans gibi eğitim süreçleri süresince kendimize hayatta
işimize yarayabilecek sosyal ilişkiler ve değişik deneyimler katabiliyoruz peki
ya bilgiyi ne kadar katabiliyoruz?
Bugün, bunun cevabını
ezberci sistemle gittiğimiz sürece olumlu bir şekilde vermek oldukça zor. Oysa M.Ö
469’ a Sokrates’in yaşadığı çağa dönersek cevap apaçık şekilde rasyonalizmin
içinde görülebilmekte... Sokrates’in rasyonalizmine göre, bilgilerimiz
doğuştandır.
Yani, bir öğretmen
öğrencisine yeni bir şey öğretmez, öğretemez, sadece öğrencisine zaten bildiği
ruhunda gizlenen bilgileri açığa çıkartmasına yardımcı olabilir. Yardımcı olurken dikkat etmesi gereken sadece
bu açığa çıkarmanın yöntemidir. İroniyle yöntemini uygulamaya başlayan öğretmen
ilk olarak bir şeyler bildiğini sanan öğrencisine aslında hiçbir şey
bilmediğini gösterir. Hiçbir şey bilmediğini fark eden öğrencinin şaşkınlığına
aldırmaksızın sadece iyi bir öğretmenin başarabileceği maiotik yöntemle sorularını
sorar. Düşünmeye sorgulamaya iten sorularıyla öğretmen öğrencisinin ruhunda
gizlenen bildiği cevapları (bilgileri) açığa çıkarır. Öğretmenin sorgulamaya,
düşünmeye ve keşfetmeye iten maiotik soruları, bilgilerin saklandıkları yerlerden
çıkmaya zorlayan ezberin tersine öğretici doğurtma sanatının sorularıdır.
Sokrates günümüzde
hala etkisi olan bir İlkçağ filozofu olmasının yanı sıra çok iyi de bir
öğretmendir. Her tip insanın kendi kendine veya biriyle birlikte uygulayabileceği
ironi ve maiotikten ( doğurtma sanatı) oluşan diyalektik yöntemi bizlere bırakmıştır.
Sokrates’in bizlere
bıraktığı bu öğretici, insanlaştırıcı ilerlemeye yardımcı mirasın değerini
bilemeyip yerine ezberi koyduğumuz için söyleyebilecek pek sözüm olmasa da eğer
istersek doğuştan bizde olan bu yöntemi hatırlayıp uygulayarak yayabileceğimizi
yeniden doğurabileceğimizi umuyorum.
GREENSEA
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder